با آغاز دهه ی هشتاد و تسریع روند خشک شدن دریاچه ی ارومیه، متخصصان حوزه ی محیط زیست این واقعه را یک مسئله ی زیست محیطی بسیار حیاتی عنوان کردند و همین امر سبب واکنشهای مختلف شهروندان استانهای مجاور دریاچهی ارومیه گشت. با توجه به این که واکنشهای مذکور، گروههای مختلفی از مردم را در بر میگرفت و تا امروز نیز تداوم داشته است، از آن تحت عنوان «کنش جمعی خشک شدن دریاچه ی ارومیه» یاد شده است. در این مقاله، با اتکاء به چارچوب مفهومی مناسب و با روش اسنادی تلاش شده این کنش جمعی زیست محیطی مورد مطالعه قرار گیرد. آن چه که بررسی این جنبش را حائز اهمیت کرده و به پیچیدگیهای تحلیلی آن افزوده است، نقش گروههای اجتماعی مختلف موجود در آذربایجان جهت پیش بردن آن میباشد. این امر طوری است که فعالان محیط زیست، هویتطلبان و ملیگرایان قومی و بخشی از مردم عادی جامعه همچون بازاریان و طرفداران تیم فوتبال تراکتورسازی تبریز و ... همگی با استفاده از ابزارها و فضاهای عمومی در دسترس، سعی در رساندن صدای خود و بیان مطالبات خود دارند. نتایج پژوهش نشان می دهد که کنش جمعی خشک شدن دریاچه ارومیه ابتدا با کنش فعالان زیست محیطی مطرح شده و بعد ها توسط گروه های سیاسی قومی- زبانی تصرف شده و تداوم یافته است. به بیان دیگر کنش جمعی قومی تحت لوای بحران زیست محیطی زیست کرده و به حیات خود ادامه می دهد و همین امر به کنش وجهه سیاسی بخشیده و مانع فعالیت سمن ها و نهادهای ذیربط برای مدیریت بحران زیست محیطی دریاچه ارومیه شده است.

جوامع روستایی ارتباط تنگاتنگی با محیط پیرامون خود دارند که بسیاری از ویژگی های آن ها منجر به توسعه کارآفرینی و تقویت اقتصاد روستایی می گردد و بعضی دیگر، توسعه کارآفرینی را با محدودیت مواجه ساخته، پیشرفت اقتصادی را به تأخیر می-اندازند. با توجه به اثرات محدودیت های کالبدی و زیست محیطی بر توسعه کارآفرینی در روستاهای پیرامونی مرز و تالاب بین المللی هامون، هدف پژوهش حاضر، تحلیل اثرات این محدودیت ها در روستاهای بخش قرقری شهرستان هیرمند می باشد. این تحقیق از نوع توصیفی- تحلیلی است که در آن از روش اسنادی برای بررسی سوابق و تبیین مسئله و از روش پیمایشی (با ابزار مصاحبه و تکمیل پرسشنامه) برای جمع آوری داده های مورد نیاز در سطح روستا استفاده شده است. جامعه آماری پژوهش شامل سرپرستان خانوارهای ساکن در محدوده موردمطالعه می باشد که با توجه به تعداد خانوارهای ساکن در محدوده موردمطالعه و استفاده از فرمول کوکران، تعداد 348 نمونه برای تکمیل پرسشنامه های تحقیق محاسبه گردید. تجزیه وتحلیل داده ها با استفاده از روش های آمار توصیفی و تحلیلی، مدل ARAS و نرم افزارهای SPSS، Choice Expert و ArcGIS انجام گردیده است. نتایج مدل ARAS در بررسی شدت محدودیت های کارآفرینی در روستاهای موردمطالعه نشان می دهد که محدودیت های کالبدی در 6/58 درصد از روستاها و محدودیت های زیست محیطی نیز در 9/68 درصد از روستاها در سطح شدید یا بسیار شدید می باشد. همچنین بر اساس نتایج آزمون فریدمن، محدودیت های ناشی از وجود دیوار مرزی با میانگین 487/0 و محدودیت دسترسی به منابع آب با میانگین 393/0 به ترتیب بالاترین محدودیت های کالبدی و زیست محیطی را در بین محدودیت های متنوع در هر بعد به خود اختصاص می دهند.

نگرانی ها و آگاهی زیست محیطی افراد جامعه باتوجه به افزایش مشکلات و مسائل زیست محیطی افزایش یافته است. این امر به نوبة خود تغییر در رفتار مصرف کننده و تصمیم گیری های خرید وی را در پی دارد؛ بنابراین هدف پژوهش این است که با استفاده از تئوری رفتار برنامه ریزی شده، تأثیرات نگرش، هنجارهای ذهنی و کنترل رفتاری ادراک شدة مصرف کننده با در نظر گرفتن نقش نگرانی و دانش زیست محیطی بر قصد خرید محصولات سبز را بررسی کند. به همین منظور، داده های پژوهش از نمونه ای مشتمل بر 384 نفر در شهر شیراز گردآوری شده و داده ها با روش مدل سازی معادلات ساختاری تحلیل شده است. نتایج پژوهش نشان می دهد نگرش و کنترل رفتاری ادراک شده تأثیر مثبتی بر قصد خرید محصولات سبز دارند؛ اما تأثیر هنجار ذهنی بر قصد خرید محصولات سبز معنادار نیست. هم چنین، نگرانی زیست محیطی و دانش زیست محیطی تأثیر مثبتی بر قصد خرید محصولات سبز دارد؛ اما نگرانی زیست محیطی بر هنجار ذهنی و کنترل رفتاری ادراک شده اثرگذار نبوده است.

زمینه و هدف: نگرانی ها در خصوص تخریب محیط زیست در چند دهه گذشته افزایش یافته است. در پاسخ به این نگرانی ها مصرف کنندگان با بروز رفتار خرید سبز و استفاده از محصولات سبز به حفظ محیط زیست کمک می کنند. مسائل محیطی و حفظ محیط زیست یکی از مهمترین معیارهایی است که مصرف کنندگان هنگام خرید باید آن را مدنظر قرار دهند. هدف پژوهش ارزیابی اثرات ارزش نوع دوستانه، آگاهی زیست محیطی و رسانه اجتماعی بر رفتار خرید سبز با نقش میانجی هدف هنجاری و نگرانی زیست محیطی است. روش بررسی: روش تحقیق از نظر هدف، کاربردی و بر طبق شیوه جمع آوری داده­ها، توصیفی از نوع پیمایشی است. جامعه آماری پژوهش، مشتریان محصولات غذایی ارگانیک در شهر تهران در سال 1401 می­باشد. همچنین 415 پرسش نامه با استفاده از روش نمونه گیری در دسترس توزیع و تعداد 387 پرسش­نامه جمع­آوری گردیده است. پایایی پرسش­نامه با ارزیابی ضریب آلفای کرونباخ مورد سنجش قرار گرفته که به میزان 919/0 بوده است. روایی ابزار تحقیق نیز با انجام تکنیک تحلیل عاملی تاییدی مورد تایید قرار گرفته است. همچنین جهت تجزیه و تحلیل اطلاعات از روش مدل یابی معادلات ساختاری استفاده شده است. یافته ها: نتایج حاصل از بررسی فرضیه­­های پژوهش حاکی از آن است که اثربخشی درک شده مشتری، رسانه اجتماعی، آگاهی زیست محیطی، و ارزش نوع دوستانه بر هدف هنجاری و نگرانی زیست محیطی اثرگذار است. همچنین نقش هدف هنجاری و نگرانی زیست محیطی بر رفتار خرید سبز نشان داده شده است. بحث و نتیجه گیری: از دیدگاه مشتریان، بیشترین عامل اثرگذار بر نگرش زیست محیطی، متغیر ارزش نوع دوستانه با آماره 363/13 و کمترین عامل اثرگذار بر هدف هنجاری، متغیر آگاهی زیست محیطی با آماره 521/3 می باشد.

بسیاری از تهدیدات زیست محیطی، تخریب منابع و آلوده سازی محیط پیامد رفتار انسانی است. تنها تغییر در رفتار انسانی می تواند این مشکلات زیست محیطی را کاهش دهد. یکی از معیارهای پیش بینی رفتارهای محیط زیستی، عامل نگرش می باشد. بنابراین هدف این پژوهش، بررسی رابطه نگرش شهروندان شهر شیراز با رفتار زیست محیطی آنان می باشد. مطالعه ی حاضر، پیمایشی است که جامعه آماری آن شامل شهروندان (15 تا 60 سال) پنج منطقه از مناطق شهر شیراز می باشد. حجم نمونه بر اساس فرمول منطقی کوکران تعداد 268 شهروند و روش نمونه گیری، خوشه ای چند مرحله ای است. ابزار اصلی جهت جمع آوری داده های موردنیاز، پرسشنامه براساس طیف دانلاپ می باشد. میانگین و انحراف معیار نمره رفتار زیست محیطی شهروندان 78/16 ± 79/ 71 )میانگین 0تا 100) است که در گروه های مختلف، متغیر می باشد. سن، میزان نگرانی درباره مسایل محیط زیست و روند تخریب آن، تحصیلات و نگرش با متغیر وابسته رابطه معناداری را نشان می دهند. در مدل نهایی، نگرش زیست محیطی مهم ترین عامل تاثیرگذار بر رفتار زیست محیطی می باشد. با توجه به نتایج، لازم است برنامه های فرهنگی متنوع از جمله عملکرد رسانه ها مورد ارزیابی و تاکید قرار گیرد.

لطفا برای مشاهده چکیده به متن کامل (PDF) مراجعه فرمایید.

امروزه دستیابی به امنیت غذایی با وجود رشد تغییرات آب و هوایی، افزایش تصاعدی جمعیت جهان و همچنین کاهش ظرفیت های زیست محیطی طبیعت برای تولید مواد غذایی، به مراتب بسیار دشوارتر از دهه های پیش است. سواد غذا به عنوان راهکاری مناسب برای رسیدن به امنیت غذایی به عنوان مفهومی نو ظهور مطرح شده است و رویکردی امیدوار کننده برای تغذیه سالم و مناسب جامعه می باشد، زیرا بر جنبه های اساسی غذا از جمله مهارت، سلامت، حفظ محیط زیست تاکید دارد. در این پژوهش به بررسی رابطه ابعاد و عوامل اثر گذار بر سواد غذایی در بین دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه شیراز پرداخته شد. براساس یافته های تحقیق، در مجموع دانشجویان مورد مطالعه از نظر سواد غذایی در سطوح مطلوبی قرار داشتند اما از لحاظ عواملی همچون سبک تغذیه و سواد زیست محیطی در سطح ضعیف و از لحاظ نگرانی زیست محیطی در سطح بسیار ضعیف بودند. یافته های پژوهش نشان داد بین دانشجویان با رشته های تحصیلی مختلف و سطح درآمد متفاوت خانوار، تفاوتی از لحاظ سواد غذا وجود نداشت. اما دانشجویان متاهل نسبت به دانشجویان مجرد سطح سواد غذایی بالاتری داشتند. نتایج بررسی ارتباط علّی در قالب آزمون تحلیل مسیر نشان داد در بین متغیرهای وارد شده در تحلیل مسیر، سواد زیست محیطی (با ضریب 0/43)و نگرانی زیست محیطی (با ضریب 0/29) از لحاظ بیشترین تاثیر بر سواد غذا مطرح بودند و استفاده از رسانه ها و منابع اطلاعاتی کمترین تاثیر (با مقدار 0/06-) را نشان داد. برمبنای نتایج حاصل پیشنهاداتی در راستای ارتقاء سواد غذا ارائه شده است.

هدف از این پژوهش بررسی تاثیر استراتژی زیست محیطی شرکت، تعهد مدیریت ارشد و عدم اطمینان زیست محیطی با تاکید بر نقش حسابداری مدیریت زیست محیطی، بر عملکرد زیست محیطی شرکت است. این پژوهش مبتنی بر مدل معادلات ساختاری است. ابتدا 84 شرکت دارای گواهینامه ایزو 14001 که در بورس اوراق تهران فهرست شده اند جمع آوری شد. سپس ب طور تصادفی برای 176 نفر از مدیران این شرکت هاپرسشنامه ارسال شد که از این میان تعداد 152 پرسشنامه دریافت شد. نرخ بازگشت پرسشنامه ها 86 درصد است. از بارهای عاملی، میانگین واریانس استخراج شده و قابلیت اطمینان حاصل از تجزیه و تحلیل مدل اندازه گیری برای تمام متغیرها استفاده شد. روایی تبعیضی یا روایی متقابل همه متغیرهای پنهان در مدل را با استفاده از معیار فورنر-لارکر و نسبت ناهمگونی همترازی مورد آزمایش قرار گرفت. نتایج این پژوهش نتایج نشان می دهد که استراتژی های زیست محیطی بر عملکرد زیست محیطی شرکت ها تاثیر مثبت معناداری دارند. استراتژی های زیست محیطی تأثیر مثبت غیر مستقیمی بر عملکرد زیست محیطی شرکت از طریق حسابداری مدیریت زیست محیطی دارند. تعهد مدیریت ارشد بر عملکرد زیست محیطی سازمانی تاثیر مثبت معناداری دارد. تعهد مدیریت ارشد بر عملکرد زیست محیطی شرکت از طریق حسابداری مدیریت زیست محیطی تاثیر غیرمستقیم مثبت معناداری دارد. عدم اطمینان محیطی درک شده بر استفاده از حسابداری مدیریت زیست محیطی تاثیر مثبت معناداری دارد.